💥🌺🌺#زکات فطر(2):ادای زکات فطربرچه کسانی است؟
#حنفیه گفته اند هرکس مالش به حد نصاب برسد باید زکات فطر خود را بپردازد. هم چنین زکات فطر فرادی که تحت ولایت کامل او قرار دارند ونفقه آنها بر او واجب باشد؛ مانند بچه صغیر و فرزندکبیر دیوانه ،
در صورتیکه غنی باشند؛ از مال خود آنها زکات فطرشان پرداخت می کند؛ واگر فقیر باشند بر او واجب است که زکات فطر آنها را بپردازد.بنابراین قاعده (ولایت کامل)، حنفیه گفته اند که زکات فطر زن بر شوهر واجب،نیست. به سبب قصور ولایت ونفقه نسبت به آنها. زیرا شوهر فقط درامورد نکاح نسبت به زن خود ولایت دارد و حق ولایت و تصرف در اموال زن را ندارد. هم چنین نفقه زن منحصر در خوراک وپوشاک و مسکن است.هم چنین زکات فطر والدین واقارب کبیر ورشید، واجب نیست. زیرا ولایت کامل بر آنها ندارد. 
#مالکیه گفته اند که هرکس  زکات فطر خودش  وافراد واجب النفقه خود را باید پرداخت کند. که عبارتند از فرزندان صغیر و واولاد ذکور و اناث فقیرف بشرطی که شوهر نکرده باشند وخول بر آنها صورت نگرفته باشد. هم چنین زکات فطر زنان خود، هرچند غنی باشند. وزکات همسر پدرفقیرش نیز بر او واجب است.  بنابر حدیث ابن عمر که درآن آمده است: « أَمَرَ رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِصَدَقَةِ الْفِطْرِ عَنِ الصَّغِيرِ وَالْكَبِيرِ وَالْحُرِّ وَالْعَبْدِ مِمَّنْ تَمُونُونَ ». 
#شافعیه گفته اند که هرکس زکات فطر خود و همه افرد واجب النفقه مسلمان خود را به سبب  قرابت وزوجیت و وملکیت، پرداخت می کند.که عبارتند از : 1- زن یا زنان غیر ناشزه خود.هرچند مطلقه رجعی هم باشند. ونیز زکات فطر مطلقه بائنی که حامله باشد؛ بر او واجب است. هم چنین خادمی که نفقه او مستمر ومقدر نباشد. یعنی مقدار اجرت آن به صورت ماهیانه یا روزانه مقرر نشه باشد؛ در غیر این صورت ، زکات فطر او  بر مالک واجب نیست.2-اصل او ( والدین ) تا هرچه بالا روند.یعنی جد وجددات. 3- فرع اول ( فرزندان) ذکور واناث، تا هرچه پایین روند. یعنی فرزندان اولاد.(بشرطی که والدین آنها غنی نباشند).هم چنین قائل به وجوب  زکات فطر فرزند بزرگ فقیر خود هستند؛ اما دادن زکات فطر همسر پدر فقیر خود را واجب نمی دانند. 
#حنابله گفته اند که هرکس  زکات فطر خودش  وافراد واجب النفقه خود را باید پرداخت کند؛ واگر توانائی پرداخت زکات همه افراد واجب النفقه خود را نداشت؛ ابتدا زکات خودش را بپردازد، سپس زکات رن خود وسپس والدین خود وسپس به ترتیب درجه قرابت در ارث،زکات فطر آنان را بپردازد. 
#سبب وجوب زکات فطر و وقت آن: حنفیه گفته اند که زمان وجوب زکات فطر ، طلوع فجر روز عید است. #شافعیه وحنابله و مالکیه در قولی گفته اند وقت وجوب زکات فطر  غروب روز آخر رمضان است.  بنابراین  در نظرآنان هرکس بعد از غروب آن روز فوت کند؛ زکات فطر بر او واجب است. زیرا در زمان وجوب آن ووجود داشته است؛ اما در نظر #حنفیه واجب نیست. و هرکس قبل از غروب آخرین روز ماه رمضان فوت کند؛ زکات فطر بر او واجب نیست. هم چنین هرکس قبل از آخرین روز رمضان متولد شود؛ زکات فطر بر او واجب است. وهرکس بعد از غروب رمضان متولد شود؛ زکات فطر بر او واجب نیست.اما حنفیه گفته اند که زکات فطر بر او واجب است.

👈 حکم زکات فطر: حکم پرداخت زکات فطر در  نظر مذاهب #اربعه واجب است وحتی ادعای اجماع نیز بر آن شده است. دلیل آن از سنت عبارت از روایاتی است  که در این مورد آمده است. ابن عمر روایت کرده است که : « فرَض رسولُ الله صلَّى الله عليه وسلَّم زكاةَ الفِطر صاعًا من تَمر ٍ، أو صاعًا من شَعير ٍ، على العبدِ والحُرِّ ، والذَّكرِ والأنثى ، والصَّغير والكبيرِ مِنَ المسلمين َ، وأمر بها أن تُؤدَّى قبل خُروجِ النَّاسِ إلى الصَّلاةِ)». یعنی: پیامبر صلى الله عليه وسلم - صدقة فطر را بر مرد و زن، بزرگ و كوچك، برده و آزاد مسلمان، فرض قرار داد و مقدار آن را يك صاع خرما و يا يك صاع جو، تعيين فرمود. و دستور داد تا قبل از نماز عيد فطر، پرداخت گردد. ودر لفظ دیگری  از روایت آمده است: « فرَض رسولُ الله صلَّى الله عليه وسلَّم صدقةَ الفِطرِ صاعًا من شَعير ٍ، أو صاعًا مِن تَمر ٍ، على الصَّغيرِ والكبير ِ، والحرِّ والمَملوكِ».
#حکمت مشروعیت زکات فطر:  حکمت تشریع وجوب زکات فطر همان چیزی است که در این روایت ابن عباس رضی الله عنه آمده است: « فرَضَ رسولُ الله صلَّى الله عليه وسلَّم زكاةَ الفِطر ؛ طُهْرةً للصَّائِمِ مِنَ اللَّغوِ والرَّفَث ِ، وطُعمةً للمَساكينِ ، مَن أدَّاها قبل الصَّلاةِ فهي زكاةٌ مَقبولة ٌ، ومَن أدَّاها بعد الصَّلاةِ فهي صدقةٌ مِنَ الصَّدقاتِ». یعنی پاک کردن روزه دار از سخنان لغو و دیگر اینکه غذای برای مساکین در روز عید باشد.
#شروط وجوب زكات الفِطر:  جمهور فقهای مالکیه وشافعیه و حنابله گفته اند: زکات فقط بر مسلمانی که  معسر نباشد؛ واجب است هرچند اموال او به حدّ نصاب زکات نیز نرسیده باشد. شخص معسر به کسی گفته می شود که بیشتر از قوت خود وافراد واجب النفقه در شب عید نداشته باشد. زمان معتبر برای معسر و موسر بودن، هنگام وجب آن است. یعنی غروب آفتاب شب عید فطر است.
#زمان وجوب  زکات فطر: بنابر قول اظهر امام شافعی و حنابله و قولی از  مالکیه و برخی از سلف و قول  مختار ابن عثیمین از متأخرین  ، زمان وجوب زکات فطر ، شب عید فطر  است. اما  جایز است که از اول رمضان نیز پرداخت شود. بنابراین مطابق این مذاهب مستحب است که پرداخت  آن تا بعداز نماز عید به تأخیر نیفتد. اما تأخیر آن بعد ازنماز عید حرام است و باید آن را بپردازد.
#مقدار وجوب زکات فطر: مقدار واجب برای زکات فطر «یک صاع» است. یعنی حدوداً سه کیلو- هرچند البته مقدار مقرر شرعی زکات فطر، « کَیل» است  نه « وزن »- از قوت غالب هر منطقه .بنابر مذهب امام شافعی رحمه الله، پرداخت  قیمت قوت غالب، به جای زکات فطر ، صحیح نیست. در صورتی که قوت غالب در منطقه ای رایج نباشد؛ پرداخت آن از هر نوع غذایی جایز است. ( روضة الطالبين).
دین مؤجل مانع عدم وجوب زکات فطر نمی شود: 
 جمهور فقهای  حنفیه ، مالکیه ،شافعیه و حنابله گفته اند: اگر کسی« دَین » مدت دار داشته باشد؛ این دَین او سبب واجب نشدن صدقه ی فطر بر او نمی شود . بنابراین زکات فطر بر اشخاص مقروض واجب است. بشرطی که قرض آنها معجل نباشد.
 نکته (1): زکات فطر افراد صغیر بر عهده ی پدر آنها است. 
نکته(2):  جمهور فقهای مالکیه و شافعیه و حنابله گفته اند : زکات فطر زن ، بر عهده شوهر او است. برخلاف زکات اموال زن  که بر شوهر واجب نیست. 
نکته (3):  هر چهار مذهب اهل سنت اتفاق دارند که زکات فطر برای جنینی که در شکم مادر است؛  واجب نیست.
🔰منبع :کانال چهار مذهب،آرا فقهی  فقهای اهل سنت 

تدوین: محمدعزیز محمدی